miércoles, 29 de julio de 2020

A xeito de SOS



Pasei unha parte do ano 1969 e o 1970 enteiro, recluído, ou como din na América latina “conscripto”[1], nun cuartel da cabalería acoirazada que o exército español tiña en Retamares, un lugar inhóspito e desapracible perdido no medio das xestas do monte, entre as vilas de Pozuelo de Alarcón e Boadilla del Monte. Xestas que segundo as vellas tradicións da nosa terra poden ser utilizadas para acadar o teu desexo. Basta con coller unha poliña de xesta e facerlle un nó á vez que se lle pide o desexo. E mellor se o nó faise cunha soa man.

Dende o alto da Cañiza
Vexo o coto da Franqueira
As mozas que atan a xesta
Non van alá máis solteiras.

Nese páramo desolado debuxei con pluma de caligrafía e tinta china mínimos medios que na oficina do S-2, o Servizo de información militar, tiña, este poema ilustrado cunha imaxe das mans dun Celso Emilio Ferreiro do que non sabía a idade, pero que maxinaba, por sabio, vello, escribindo o seu fermoso poema “Limiar” daquel fermosísimo libro que Loli atopou na man de Fernando da Librería Cervantes, o “Viaxe ao país dos ananos” que editara en 1968 “Libros de la Frontera” na súa colección “El Bardo”, nunha fermosa edición bilingüe con prólogo e tradución de Xesús Alonso Montero.


Nota [1]: un conscripto é un mozo ou home novo que efectúa o seu servizo militar.

domingo, 19 de julio de 2020

Brétema en Samil


Néboa hoxe en Samil. A brétema, cegoña, fuscallo, néboa, neboeira, neboeiro, borraxeira, bruma, mera ou parrumada, que todos eses nomes ten en galego, é tradicionalmente unha maldición para os veraneantes das Rías Baixas no mes de agosto, e para os navegantes todo o ano.
Ata onde eu sei, que non é moito, néboa, neboeira e menos correctamente neboeiro son os termos xenéricos máis axeitados para definir a condensación na atmosfera do vapor de auga do aire en contacto coa superficie terrestre, mentres brétema e mera son mais utilizados cando a devandita condensación se produce na superficie do mar. Finalmente cando o vapor de auga leva partículas de po en suspensión falase de borralleira, calixe ou parrumada.
A sabedoría popular, que condensa séculos de experiencia meteorolóxica nunha frase, ten en galego para este fenómenos os adaxios seguintes:
- A mera no san Xoán leva o viño e mailo pan. - Ano de brétemas ano de medas. - Brétema húmida adoita traer chuvia. - Brétema no monte, mellor que pola mañá é pola noite. - Brétemas no alto, chuvias no baixo. - Brétema no Padornelo sardiña no garavelo.  [1]
- Brétema na montaña, pescador na cabana. - Brétema no val, pescador á rúa. - Néboas rubias ao nacente, leva os bois ao lameiro e vente. - Néboas rubias ao sol nado, tempo desgobernado. - Onde vexas néboa no mes de xaneiro, fai o teu fillo herdeiro. - O San Antón varre as néboas ao “rincón”. - Néboa arrastrada, aos tres días mollada. - Néboa en marzo, xeada en maio. - Neboeiro nos montes, auga nas fontes. - Día de neboeiro, día de soalleiro.
E seguro que moitos de vos sabedes algunhas máis! Se tal é o caso, non teñades vergonza, sacudide a preguiza e deixade aquí a vosa achega, que será moi ben recibida por todos os amantes da cultura popular e da nosa fermosa fala.



Nota [1]: Un garavelo é un cesto pequeno cun aro para levalo pendurado do brazo.

As miñas disputas coa IA

Cada día téñolle máis medo a algunhas aplicacións de —supostamente— Intelixencia Artificial. E como para mostra un botón aquí déixovos a de ...