A saída da folla!

No final dos anos setenta e principios dos oitenta moitos das organizacións encadradas no Movemento Veciñal organizabamos unhas Romarías no Monte Aloia que gozaron daquela de moito predicamento, prestixio e estimación, ademais dunha asistencia multitudinaria. Cada ano facíamos dúas festas. Unha na primavera á que chamabamos “Festa da saída da folla” e outra no outono, á que en boa lóxica non cabía darlle outro nome que “Festa da caída da folla”. E da “caída da folla” do ano 1980 é precisamente do que quero hoxe falar. E máis en concreto desta foto, que tiña completamente esquecida, onde Mercedes Núñez me observa mentres estou a cantar e tocar a pandeireta, dentro das miñas limitadas habelencias.

Mercedes Núñez Targa, filla dun galego e unha catalana, que naceu en Barcelona o 16 de xaneiro de 1911 e morreu en Vigo o 4 de agosto de 1986, foi unha destacada militante antifascista e unha afoutada loitadora polas liberdades. Sufriu a guerra de España, o cárcere, o exilio e a deportación, e sobreviviu milagrosamente ao seu internamento nos campos de concentración nazis. Mercedes foi militante do PSUC e secretaria de Pablo Neruda no Consulado de Chile en Barcelona ata o traslado deste a Madrid en febreiro de 1935. Cando as tropas de Franco tomaron Barcelona en xaneiro de 1939, a dirección do Partido Comunista encomendoulle a reorganización do PC na Coruña, cidade á que chegou en marzo de 1939. Vixiada de preto por axentes da Dirección Xeral de Seguridade, chegados especialmente de Madrid, foi detida o 10 de novembro e trasladada á prisión provincial de Betanzos primeiro, logo á prisión provincial da Coruña e por fin, o 6 de marzo de 1940, ao cárcere de Ventas en Madrid. No Consello de Guerra celebrado o 25 de outubro de 1940 Mercedes foi condenada á pena de doce anos e un día por auxilio á rebelión, pero grazas a un erro administrativo foi posta en liberdade en xaneiro de 1942. En xullo de 1942 cruzou os Pireneos, en plena Segunda Guerra Mundial, incorporándose á Resistencia francesa en Carcassonne en xaneiro de 1943 na "5ª Agrupación de Guerrilleiros Españois". Foi detida pola Gestapo en maio de 1944 e internada no Campo de concentración de Ravensbrück, do que foi liberada o 14 de abril de 1945 polas tropas aliadas americanas da 2ª División de Infantería, cando atopábase ingresada con escarlatina e tuberculose na enfermería do campo, e destinada á cámara de gas. Regresou a Francia en maio de 1945 e ingresou no Hospital Bichat de París. Estaba enferma e débil, o que non impediulle desprazarse a Carcassonne para participar como testemuña da acusación no xuízo seguido contra René Bach, o seu torturador ao servizo da Gestapo, que foi condenado á morte e fusilado en setembro dese mesmo ano.

Meses despois, internada no sanatorio do Socorro Unitario en Meillón, coñece ao que sería o seu compañeiro o resto da súa vida: Medardo Iglesias Martín, capitán republicano da Garda de Asalto coa República, combatente no fronte da defensa de Madrid, exiliado primeiro en Marrocos, onde estivera internado nos campos de África do Norte desde que chegou a Orán a bordo do buque Stanbrook, e despois en Francia. Casaron en 1947 a a súa casa dos arredores de París converteuse en lugar de encontro de numerosos militantes clandestinos, represaliados e intelectuais. Malia ás importantes secuelas producidas pola deportación e a opinión desfavorable dos médicos, Mercedes decidiu ter ao seu fillo Pablo que naceu en 1949. Foi nomeada "Chevalier da Légion d'Honneur" en 1960, en 1968 participou na creación do Partido Comunista de Galicia e en 1975 fixou a súa residencia en Vigo.

Neses anos tivemos o privilexio de facernos amigos de Mercedes e a súa familia, e de escoitar da súa boca o relato da súa peripecia vital. Pouca xente sabe que Mercedes Núñez Targa, militante do PCG dende a súa fundación, recorreu gran parte das escolas de Galicia, terra do seu pai, coa película do director francés Alain Resnais, Nuit et brouillard, cunha cinta de vídeo VHS co o audio orixinal “repicado” ao galego. Coma di Pablo Iglesias o seu fillo: “a mocidade debe coñecer o seu pasado para construír e futuro”

A de Mercedes foi unha xeración que tocoulles vivir momentos terribles, pero que saíron daquelas experiencias cun optimismo e unha ganas de cambiar a sociedade realmente envexables.