Gústame Frank Darabont. O mellor
dito: gústanme dúas das súas películas Rita
Hayworth and the Shawshank Redemption, que en España chamouse Cadea perpetua, e A milla verde.
Arredor da milla verde publiquei tres
artigos, metade técnicos e metade humorísticos, que xiraban arredor das
dificultades de electrocutar axeitadamente a un reo, para explicar o feito de
que a mesma diferenza de potencial aplicada durante o mesmo tempo a un ser vivo
non sempre produce o mesmo efecto.
Igual sucede coa Cadea perpetua, revisable ou non. Aplicada a unha certa persoa
acadará un efecto e outro ben diferente noutra persoa. Como lle dicía Andy
Dufresne a Ellis "Red" Redding na película citada: “É cómico. Eu era
un home honrado, dereito como un fuso. Tiven que entrar en prisión para chegar
a ser un delincuente.”
Nas sociedades primitivas as condutas que resultan lesivas para o grupo ou
tribo se castigaban con penas que, vistas cos ollos de agora, resultan moi crueis:
empalamentos, esfoladura, amputacións, cegado, morte na fogueira, e moitos mais
castigos corporais as mais das veces públicos para reforzar coa súa natureza
infamante o terror co que o lexislador pensaba aviventar nos espectadores o cumprimento
das leis.
Mais adiante, arredor do século XVI, e coma resultado dunha corrente de
pensamento que sostén que unha sociedade que somete a algúns dos seus membros ás
penas antes enumeradas, non é mellor que os malfeitores aos que pretende
castigar, aparecen as penas privativas da liberdade. A sociedade ten a
necesidade de apartar do seu seo e castigar mediante a reclusión aos que, cos
seus actos, poñen en perigo a convivencia.
Estas penas de privación da liberdade, que conviven durante séculos coa
pena de morte, pena que mantense aínda hoxe en algunhas nacións civilizadas
malia a constatación da súa inutilidade coma instrumento de disuasión, teñen ao
longo dos anos distintas finalidades: castigo polo mal causado, empecer a
comisión de novos delitos, ou na actualidade a reeducación e reinserción social,
coma en España consagra o artigo 25.2 da Constitución española.
Este é, ao meu entender, o debate: se a pena de privación da liberdade é, ou
non, inhumana polo illamento, as condicións materiais da prisión, prolongada
duración, xusta ou inxusta, pola non toma en consideración dos factores que
provocan a delincuencia, eficaz ou ineficaz na consecución dos seus obxectivos.
E tamén, derradeira pero non última cuestión, se o tremendo custe económico
desta privación de liberdade debe primar riba dos da educación, sanidade, investigación,
dependencia, … e atención ás necesidades das vítimas.